Bạn đã bao giờ thấy chồng và vợ trên đường không? Bạn có thể không biết họ là chồng và vợ, nhưng nếu cả hai đều buồn thì bạn có thể chắc chắn họ là vợ chồng đấy.
Tôi đã du hành từ Delhi tới Srinagar. Trong khoang có điều hoà nhiệt độ của tôi chỉ có hai chỗ, và một chỗ đã được dành riêng cho tôi. Một đôi tới, một người đàn bà đẹp và một đàn ông trẻ đẹp. Cả hai không thể ở được trong ngăn nhỏ bé đó cho nên anh ta để người đàn bà lại và đi sang khoang khác. Nhưng mọi ga anh ta đều quay lại, đem tới kẹo, hoa quả.
Tôi quan sát toàn bộ khung cảnh. Tôi hỏi người đàn bà, "Anh chị đã cưới nhau được bao lâu rồi?"
Cô ta nói, "Phải đã được 7 năm rồi."
Tôi nói, " Đừng dối tôi! Chị có thể lừa được ai đó khác, nhưng chị không thể lừa được tôi đâu. Anh chị chưa cưới nhau."
Cô ấy choáng. Từ một người lạ, còn chưa nói ra... người đơn giản mới quan sát. Cô ta nói, "Sao ông lại biết điều đó?"
Tôi nói, "Chẳng có gì cả, điều đó là đơn giản. Nếu anh ấy mà là chồng chị, thế thì chỉ một lần thôi anh ấy đã biến mất rồi, nếu anh ấy mà quay lại tại ga cuối nơi chị xuống tàu, chị đã là người may mắn rồi!"
Cô ấy nói, "Ông không biết tôi, tôi không biết ông. Nhưng điều ông nói lại đúng. Anh ấy là người yêu của tôi. Anh ấy là bạn của chồng tôi."
Tôi nói, "Thế thì mọi việc mới có nghĩa..."
Điều gì đi sai giữa chồng và vợ? Đó không phải là tình yêu, và mọi người đều đã chấp nhận nó cứ dường như mình biết tình yêu là gì. Nó thuần tuý là thèm khát thôi. Chẳng mấy chốc bạn chán ngán nhau. Sinh học đã kích động bạn cho việc sinh sản và chẳng mấy chốc chẳng có gì mới - cùng khuôn mặt ấy, cùng địa lí ấy, cùng địa hình ấy. Bao nhiêu lần bạn đã thám hiểm nó? Toàn thiên hạ đều buồn bởi vì hôn nhân, và thiên hạ vẫn còn không nhận biết về nguyên nhân.
Almustafa nói, "Hãy để có khoảng cách trong sự cùng nhau của bạn".
Cứ ở cùng nhau nhưng đừng cố gắng chi phối, đừng cố gắng sở hữu và đừng phá huỷ tính cá nhân của người kia.
Khi bạn sống cùng nhau, hãy để có khoảng cách... Chồng về nhà muộn: không có nhu cầu, không cần vợ phải dò hỏi anh ấy đã ở đâu, sao anh ấy lại về muộn. Anh ấy có không gian riêng của mình, anh ấy là cá nhân tự do. Hai cá nhân tự do đang sống cùng nhau và không xâm lấn vào không gian của nhau. Nếu vợ về muộn, không cần phải hỏi "Em đã ở đâu?". Bạn là ai? - cô ấy có không gian riêng của mình, tự do riêng của mình.
Nhưng điều này đang xảy ra mọi ngày, trong mọi nhà. Họ lục đục nhau từ những việc cỏn con, nhưng sâu bên dưới vấn đề là ở chỗ họ không sẵn sàng cho phép người kia có không gian riêng.
Sở thích là khác nhau. Chồng bạn có thể thích cái gì đó, bạn có thể không thích nó. Điều đó không có nghĩa đấy là sự bắt đầu của lục đục, không có nghĩa bởi vì bạn là chồng và vợ, nên sở thích của các bạn cũng phải như nhau. Mọi người chồng khi trở về nhà đều cứ lởn vởn trong đầu, "Cô ấy sẽ hỏi cái gì đây? Mình sẽ trả lời ra sao đây?" Và dĩ nhiên người đàn bà đã biết cô ấy sẽ hỏi gì và anh ấy sẽ trả lời gì, tất cả những câu trả lời đó đều giả, hư cấu. Anh ta đang lừa cô ta.
Đây là cái loại tình yêu gì thế này! Mà bao giờ cũng nghi ngờ, bao giờ cũng sợ ghen tuông? Nếu vợ thấy bạn cùng người đàn bà khác toàn cười nói - thế là đủ để phá tan cả đêm của bạn rồi. Và bạn ăn năn: thế này thì mất mát quá nhiều chỉ vì chút ít tiếng cười. Nếu chồng thấy vợ cùng người đàn ông khác và cô ấy dường như vui vẻ hơn, hạnh phúc hơn, điều này là đủ để tạo ra rối loạn.
Thế là họ thôi không cười nữa, không vui cùng người khác nữa.
Mọi người đều không nhận biết rằng họ không biết tình yêu là gì. Tình yêu chưa bao giờ nghi ngờ, chưa bao giờ là ghen tuông. Tình yêu chưa bao giờ can thiệp vào tự do của người khác, chưa bao giờ áp đặt lên người khác. Tình yêu và tự do. Tự do là có không gian trong sự cùng nhau của bạn.
Tình yêu phải hạnh phúc để thấy rằng người đàn bà của mình hạnh phúc với ai đó, bởi vì tình yêu muốn người đàn bà của mình được hạnh phúc. Tình yêu muốn người chồng được vui sướng. Nếu người chồng chỉ nói với người đàn bà nào đó và cảm thấy vui sướng, thì người vợ cũng nên hạnh phúc, thế thì không có cãi cọ. Họ ở cùng nhau để làm cho cuộc sống của họ hạnh phúc hơn, nhưng chính điều đối lập lại đang xảy ra. Cứ dường như là vợ và chồng ở cùng nhau chỉ để làm cho cuộc sống của nhau đau khổ. Lý do là ngày từ ban đầu họ đã không hiểu ngay cả cái ý nghĩa của tình yêu.
"Để có khoảng cách trong sự cùng nhau của bạn...". Điều này không mâu thuẫn. Bạn càng cho nhau nhiều không gian, bạn lại càng cùng nhau hơn. Bạn càng cho phép nhau tự do, bạn càng thân mật hơn. Bạn không còn là kẻ thù thân thiết, mà là bạn bè thân thiết.
Và để gió của thiên đường nhảy múa giữa các bạn...
Không để lại không gian nào cho tự do sẽ phá huỷ hoa của tình yêu. Bạn đã dẫm nát nó rồi, bạn đã không cho phép nó có không gian để phát triển.
Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng các con vật có nhu cầu lãnh thổ. Bạn hẳn đã thấy con chó đái lên cái cột này, đái lên cột kia - bạn nghĩ điều đó vô dụng sao? Không phải vậy đâu. Chúng đang vẽ ra biên giới đấy - "Đây là lãnh thổ của ta." Mùi nước đái của chúng sẽ ngăn cản các con chó khác khỏi đi vào. Nếu con chó khác tới gần biên giới này, con chó có lãnh thổ này sẽ không để ý gì đâu. Nhưng một bước thêm nữa thì sẽ có cắn xé.
Tất cả các con vật trong hoang dã đều làm như vậy. Ngay cả sư tử, nếu bạn không bước qua biên giới của nó, nó sẽ không tấn công bạn đâu - bạn là quý ông. Nhưng nếu bạn đi qua biên giới của nó thế thì dù bạn là ai, nó sẽ giết bạn. Chúng ta cần phải khám phá ra nhu cầu lãnh thổ của con người.
Ít nhất những người yêu cũng nên nhạy cảm, rằng vợ cần không gian riêng của mình cũng như bạn cần không gian riêng của bạn. Một trong những cuốn sách tôi yêu thích nhất là cuốn "Bài thơ cuối cùng" của Rabindranath Tagore. Nó không phải là cuốn sách thơ, nó là tiểu thuyết, nhưng là một tiểu thuyết rất kỳ lạ, rất sáng suốt. Một người đàn bà trẻ và một người đàn ông yêu nhau, lập tức họ muốn cưới nhau. Người đàn bà nói, "Chỉ một điều kiện thôi...". Cô ấy rất văn hoá, rất tinh tế, rất giàu có.
Người đàn ông nói, "Bất kì điều kiện nào cũng được, nhưng anh không thể sống thiếu em."
Cô ấy nói, "Anh nghe điều kiện này; thế rồi hãy nghĩ kỹ về nó. Nó không phải là một điều kiện thường đâu. Điều kiện là ở chỗ chúng ta sẽ không sống trong cùng ngôi nhà. Em có mảnh đất bao la, cái hồ đẹp bao quanh bởi cây cối, khu vườn cùng bãi cỏ. Em sẽ làm cho anh một ngôi nhà ở phía bên kia, ngay đối diện với nơi em sống."
Anh ấy nói, "Thế thì phỏng có ích gì mà cưới nhau?"
Cô ấy nói, "Hôn nhân không phá huỷ lẫn nhau. Em đang cho anh không gian của anh, em có không gian riêng của em. Thỉnh thoảng, đi vào vườn chúng ta có thể gặp nhau. Thi thoảng, đi thuyền trên hồ chúng ta có thể gặp nhau - tình cờ thôi. Hay đôi khi em có thể mời anh tới uống trà với em, hay anh có thể mời em."
Người đàn ông nói, "Ý tưởng này dở hơi lắm."
Người đàn bà nói,"Thế thì quên mọi chuyện cưới xin đi. Đây mới là ý tưởng đúng duy nhất - chỉ thế thì tình yêu của chúng ta mới phát triển, bởi vì chúng ta bao giờ cũng vẫn còn tươi tắn và mới mẻ. Chúng ta không bao giờ coi nhau là cho không. Em có mọi quyền từ chối lời mời của anh cũng như anh có mọi quyền từ chối lời mời của em; tự do của chúng ta không bị quấy rối theo bất kỳ cách nào. Giữa hai tự do này phát triển lên hiện tượng tình yêu đẹp đẽ."
Tất nhiên người đàn ông này không hiểu được, và đã vứt bỏ ý tưởng này. Nếu điều này là có thể - có không gian và sự cùng nhau cả hai - thế thì gió của thiên đường nhảy múa giữa các bạn.
Yêu lẫn nhau, nhưng không tạo ra ràng buộc tình yêu. Nó phải là món quà tự do, được cho hay được nhận, nhưng không nên có đòi hỏi. Bằng không, chẳng mấy chốc bạn ở cùng nhau nhưng bạn lại xa nhau như các vì sao xa xăm.
Để có khoảng cách trong sự cùng nhau của bạn.
Và để gió của thiên đường nhảy múa giữa các bạn.
Yêu lẫn nhau, nhưng đừng tạo ra ràng buộc tình yêu,
Để nó đừng là biển động giữa đôi bờ linh hồn bạn."
-Từ cuốn "Nhà tiên tri" của Kahlil Gibran, Almustafa.
